Een gids voor baasjes

Het leven met een hond of kat is een bijzondere ervaring. Onze viervoeters hebben hun eigen unieke manieren om met ons te communiceren, en hoewel ze niet kunnen praten, zijn hun signalen vaak duidelijk en veelzeggend. In de dierenartsenpraktijk zien we dagelijks hoe belangrijk deze communicatie is voor de relatie tussen baasjes en hun huisdieren. Een goed begrip van het basisgedrag van honden en katten kan helpen om harmonie en wederzijds begrip te bevorderen. In deze blog duiken we in de prachtige samenwerking tussen mens en dier, en hoe hun gedrag ons iets wil vertellen over hun behoeften, gevoelens en verlangens. 

Honden: De ultieme beste vrienden

Honden zijn misschien wel de meest loyale vrienden die je je kunt voorstellen. Hun energie en enthousiasme brengen vreugde in ons dagelijks leven. Maar hun gedrag gaat dieper dan alleen het vrolijke kwispelen van een staart of een blij gezicht wanneer je thuiskomt. Honden zijn sociale dieren die verlangen naar verbondenheid. In alles wat ze doen, willen ze laten zien dat ze een belangrijk deel van je leven willen zijn.

Of je nu samen een wandeling maakt, een spelletje speelt of gewoon rustig op de bank zit, je hond communiceert voortdurend met je. Ze zoeken de nabijheid van hun baasje omdat ze zich veilig en geliefd voelen in jouw gezelschap. Dit samenspel van vertrouwen en genegenheid maakt het samenzijn met je hond zo bijzonder. Je bent niet alleen zijn baasje, maar ook zijn beste vriend en toevluchtsoord. Samenwerken met je hond betekent dat je oog hebt voor zijn signalen en leert begrijpen wat hij nodig heeft om zich gelukkig en geborgen te voelen. 

Katten: De meesters van subtiele gebaren

Katten staan bekend om hun onafhankelijk karakter, maar dat betekent zeker niet dat ze geen liefdevolle band met hun eigenaar ontwikkelen. Integendeel, katten hebben hun eigen, subtiele manier om affectie te tonen. Waar een hond misschien zijn emoties uitbundig laat zien, kiest een kat voor verfijnde en zachte gebaren. Een spinnende kat op je schoot of een liefdevol kopje tegen je hand vertelt je dat je zijn vertrouwen en liefde hebt gewonnen.

De band met een kat is er een van wederzijds respect en vrijheid. Katten voelen zich op hun gemak wanneer ze hun eigen gang kunnen gaan, maar komen altijd terug naar de mensen die ze vertrouwen. In het dagelijks leven toont een kat zijn aanhankelijkheid op momenten dat hij zich daar prettig bij voelt, wat het des te bijzonderder maakt. Het is alsof je deelneemt aan een stil gesprek waarin elke blik, beweging en aanraking betekenis heeft.

Samen groeien en elkaar beter begrijpen

De relatie tussen mens en huisdier veranderd met de tijd. Net zoals mensen zich ontwikkelen, groeien ook honden en katten in hun gedrag en hun manier van communiceren. Het begrijpen van hun basisgedrag is essentieel om deze band te versterken. Hoe meer je luistert naar wat je huisdier je probeert te vertellen, hoe meer je elkaar zult begrijpen en aanvullen.

In het dagelijks leven betekent dit dat we flexibel moeten zijn. Soms verandert het gedrag van onze dieren door nieuwe omgevingen, gezondheidssituaties of simpelweg door ouderdom. Het is aan ons om ons aan te passen en onze dieren te blijven ondersteunen, net zoals zij dat voor ons doen. Wanneer je huisdier zich gezien en begrepen voelt, ontstaat er een prachtige harmonie die jullie dagelijks leven samen verrijkt. 

Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking die plaatsvindt tijdens het trainen of spelen. Het aanleren van trucjes of commando’s, zoals apporteren of het rustig volgen van aanwijzingen, vergt geduld en heldere communicatie. Wanneer je hond of kat jouw aanwijzingen goed begrijpt en erop reageert, is dit een bewijs van een succesvolle samenwerking en een sterk opgebouwde band. Dit proces is niet alleen een kwestie van gehoorzaamheid, maar van wederzijds vertrouwen en begrip – het geeft jullie beiden de kans om samen te groeien. 

In meer formele situaties, zoals bij werkhonden, zien we nog duidelijker hoe de communicatie tussen mens en dier essentieel is voor een geslaagde samenwerking. Honden die functioneren als assistentiehond, herdershond of politiehond reageren op subtiele, vaak onuitgesproken signalen van hun begeleider. Ze weten instinctief wanneer ze moeten handelen, helpen of rust bieden. Dit soort interactie illustreert prachtig hoe een goede samenwerking gebaseerd op geduld en vertrouwen kan leiden tot een betekenisvolle en functionele relatie, waarbij de communicatie bijna moeiteloos verloopt.

Deze voorbeelden zijn kleine momenten waarin de band tussen mens en dier tot uiting komt. Ze laten zien dat, net als bij elke relatie, geduld, begrip en wederzijds respect de sleutel zijn tot succes. Door oog te hebben voor de signalen van je huisdier en te werken aan een gezamenlijke taal van vertrouwen en communicatie, bouw je aan een band die jaren meegaat.

Wat te doen als de band met je huisdier onder spanning staat?

Als je het gevoel hebt dat het samenleven met je huisdier momenteel uitdagingen en frustraties met zich meebrengt of dat er iets mis is maar je kunt niet precies zeggen wat, ben je zeker niet de enige. Veel huisdiereigenaren merken gedragsveranderingen bij hun hond of kat die plotseling opduiken of langzaam naar de oppervlakte komen. Het goede nieuws? Je hoeft niet met deze gevoelens van onmacht, frustratie of hulpeloosheid te blijven zitten.

Signalen herkennen: Gedrag of gezondheid?

Een van de grootste uitdagingen is het herkennen van signalen die aangeven dat er iets mis is. Gedragsproblemen komen voort uit verschillende oorzaken. Sommige problemen zijn puur gedragsmatig, maar andere gedragingen kunnen wijzen op onderliggende medische problemen.

Neem bijvoorbeeld een kat die plotseling niet meer op de kattenbak gaat. Misschien denk je dat je de kattenbak van plaats moet veranderen omdat de kat ergens anders plast, maar het kan ook zijn dat er een probleem is met de blaas, waardoor de kat pijn ervaart tijdens het plassen en onzindelijkheid optreedt. Daarom is het belangrijk om altijd eerst medische oorzaken uit te sluiten voordat je verdere stappen neemt. Je kunt allerlei gedragsstrategieën proberen, maar als er pijn in het spel is, kom je misschien tijdelijk vooruit, maar is de kans groot dat het probleem terugkeert.

Een grondig medisch onderzoek is altijd stap 1 bij veranderend gedrag bij je huisdier. Katten zijn meesters in het verbergen van pijn; als je merkt dat er zelfs maar een kleine verandering is, zoals iets eenvoudigs als een ‘scheet te veel’, is het verstandig om de dierenarts te raadplegen. Ook bij honden onderschatten we vaak hoeveel gedragsveranderingen een medische oorzaak hebben. Daarom raad ik altijd aan om medische oorzaken uit te sluiten, en dat vereist meer dan alleen een oppervlakkig lichamelijk onderzoek.

Verdere hulp inschakelen?

Is jouw dier medisch in orde, dan zie je vaak dat de uitdagingen met je dier verminderen of zelfs verdwijnen. Maar dat is niet altijd het geval. Soms is het moeilijk om er zelf achter te komen wat er precies aan de hand is. Dat is helemaal oké! Het inschakelen van professionele hulp, zoals een gedragstherapeut of coach, kan een wereld van verschil maken. Zij stellen eerst een diagnose om de oorzaak van het probleemgedrag te achterhalen. Bijvoorbeeld: waarom valt jouw hond uit aan de lijn? Hier kan angst, frustratie of zelfs spelgedrag aan ten grondslag liggen. Afhankelijk van de oorzaak wordt een specifiek stappenplan opgesteld.

Net zoals je dierenarts de juiste persoon is om medische oorzaken uit te sluiten, zijn geschoolde gedragstherapeuten de aangewezen professionals om gedragsproblemen aan te pakken. Voor een permanent en positief resultaat is samenwerken met experts de beste stap. De Vereniging van Diergedragsprofessionals biedt toegang tot gedragstherapeuten, gedragsdierenartsen en gedragscoaches die je kunnen helpen met advies en consultaties. Neem een kijkje op hun website voor meer info en een professional bij jou in de buurt.

Een laatste tip die iedereen direct kan toepassen

Als je het gevoel hebt dat er iets niet pluis is, hou een dagboek bij. Dit helpt je om patronen in het gedrag van je huisdier te ontdekken die je anders misschien niet zou opmerken.

Observeer het gedrag correct en accuraat. Noteer waar en wanneer je ongewenst gedrag ziet, en schrijf erbij wat net ervoor en erna gebeurde. Dit geeft je waardevolle data die niet alleen je dierenarts kan helpen, maar ook de professional die je verder begeleidt.

Dit deel van deze blog is geschreven door Joke Decru van AAP vzw, een organisatie die mensen en dieren verbindt om elkaar te laten floreren. AAP zet zich in voor het welzijn van zowel dieren als mensen door projecten op te zetten die deze bijzondere band versterken.

Als dierenartsenpraktijk begrijpen we dat gedragsproblemen bij honden en katten vaak complexer zijn dan ze in eerste instantie lijken. Wanneer er geen medische oorzaken aan het gedrag ten grondslag liggen, werken wij graag samen met diergedrag professionals om ervoor te zorgen dat jouw huisdier de best mogelijke zorg krijgt. We maken daarbij regelmatig gebruik van de expertise van partners zoals AAP vzw, omdat we geloven dat een multidisciplinaire aanpak vaak nodig is om gedragsproblemen effectief aan te pakken.